1. ยากินรักษาเบาหวาน

การใช้ยากินมักใช้ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งร่างกายยังสามารถสร้างอินซูลินได้บ้าง แต่ไม่เพียงพอหรือใช้อินซูลินได้ไม่ดี ยากินแต่ละกลุ่มมีคุณสมบัติแตกต่างกัน ได้แก่

• Metformin
  เป็นยามาตรฐานอันดับแรกที่แพทย์นิยมใช้มากที่สุด เพราะมีประสิทธิภาพดีและผลข้างเคียงน้อย โดยทำงานโดย
  
  
  • ลดการสร้างน้ำตาลจากตับ
    
    
  • ช่วยให้เซลล์ในร่างกายตอบสนองต่ออินซูลินได้ดีขึ้น
    
    
  • ช่วยควบคุมน้ำหนัก ไม่ทำให้น้ำหนักเพิ่มเหมือนยาบางชนิด
    เหมาะสำหรับผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่เพิ่งเริ่มรักษา และยังมีน้ำตาลค่อนข้างคุมได้
    
    
• Sulfonylureas
  เช่น Glibenclamide, Gliclazide เป็นยาที่ช่วยกระตุ้นตับอ่อนให้หลั่งอินซูลินเพิ่มขึ้น จึงทำให้น้ำตาลในเลือดลดลงอย่างรวดเร็ว แต่ข้อควรระวังคืออาจทำให้ น้ำตาลในเลือดต่ำ (Hypoglycemia) ได้ และอาจมีผลทำให้น้ำหนักเพิ่มขึ้น
  
  
• DPP-4 inhibitors
  เช่น Sitagliptin, Vildagliptin ยากลุ่มนี้ช่วยยับยั้งการสลายฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมระดับน้ำตาลหลังมื้ออาหาร ทำให้ร่างกายหลั่งอินซูลินได้ตามความเหมาะสม โดยไม่ทำให้น้ำตาลต่ำเกินไป ผลข้างเคียงค่อนข้างน้อย เหมาะสำหรับผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีความเสี่ยงต่อภาวะน้ำตาลต่ำ
  
  
• SGLT2 inhibitors
  เช่น Empagliflozin, Dapagliflozin ช่วยลดการดูดกลับน้ำตาลที่ไต ทำให้น้ำตาลถูกขับออกทางปัสสาวะ จุดเด่นของยากลุ่มนี้คือ
  
  
  • ช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจและไตเสื่อม
    
    
  • อาจช่วยลดน้ำหนักและความดันโลหิตได้ด้วย
    แต่ต้องระวังการติดเชื้อทางเดินปัสสาวะ
    
    

2. ยาฉีดอินซูลิน

อินซูลิน เป็นยาหลักในการรักษาผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 1 (ที่ตับอ่อนผลิตอินซูลินไม่ได้เลย) และผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ใช้ยากินแล้วไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลได้ดีพอ โดยมีหลายรูปแบบให้เลือกตามความเหมาะสม

• อินซูลินออกฤทธิ์สั้น (Rapid-acting insulin)
  ใช้ฉีดก่อนมื้ออาหารเพื่อควบคุมระดับน้ำตาลหลังรับประทานอาหาร
  
  
• อินซูลินออกฤทธิ์กลางและยาว (Intermediate/Long-acting insulin)
  ฉีดวันละครั้งหรือสองครั้ง เพื่อควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดตลอดทั้งวัน
  
  
• การใช้ Insulin pump (ปั๊มอินซูลิน)
  เป็นอุปกรณ์ที่ปล่อยอินซูลินเข้าสู่ร่างกายอย่างต่อเนื่องตลอดเวลาและสามารถปรับปริมาณได้ตามความต้องการของร่างกาย วิธีนี้ช่วยให้ควบคุมน้ำตาลได้แม่นยำ ลดความเสี่ยงน้ำตาลสูงหรือต่ำเกินไป แต่มีค่าใช้จ่ายสูงกว่าและต้องดูแลอุปกรณ์อย่างสม่ำเสมอ
  
  

3. ทางเลือกอื่นและการรักษาเสริม

นอกจากยากินและอินซูลินแล้ว ยังมีการรักษาเสริมและเทคโนโลยีใหม่ ๆ ที่ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการดูแลผู้ป่วยเบาหวาน ได้แก่

• GLP-1 receptor agonist
  เช่น Liraglutide, Semaglutide เป็นยาฉีดที่เลียนแบบฮอร์โมน GLP-1 ซึ่งมีบทบาทในการควบคุมระดับน้ำตาล ช่วยกระตุ้นการหลั่งอินซูลินเมื่อร่างกายต้องการ ลดความอยากอาหาร และช่วยควบคุมน้ำหนักได้ดี
  
  
• การผ่าตัดลดความอ้วน (Bariatric surgery)
  สำหรับผู้ป่วยเบาหวานที่มีภาวะอ้วนรุนแรง (BMI สูง) และควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ แม้จะใช้ยาและปรับพฤติกรรมแล้ว งานวิจัยพบว่าการผ่าตัดลดความอ้วนสามารถทำให้ระดับน้ำตาลดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ บางรายอาจไม่ต้องใช้ยาอีกต่อไป
  
  
• การใช้ CGM (Continuous Glucose Monitoring)
  เป็นเทคโนโลยีติดตามระดับน้ำตาลอย่างต่อเนื่องตลอด 24 ชั่วโมง ผ่านเซ็นเซอร์ที่ติดไว้ใต้ผิวหนัง ข้อดีคือ
  
  
  • เห็นแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงของน้ำตาลแบบเรียลไทม์
    
    
  • แจ้งเตือนเมื่อค่าน้ำตาลสูงหรือต่ำเกินไป
    
    
  • ช่วยให้ผู้ป่วยและแพทย์ปรับแผนการรักษาได้แม่นยำมากขึ้น
    
    

ดังนั้น การรักษาเบาหวานมีหลายวิธี ตั้งแต่ยากิน ยาฉีดอินซูลิน ไปจนถึงการรักษาเสริมและเทคโนโลยีใหม่ ๆ ซึ่งแพทย์จะเลือกใช้ตามชนิดของโรคและความเหมาะสมของผู้ป่วย การรักษาที่ดีควรมาพร้อมกับการปรับพฤติกรรม เช่น ควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย และติดตามระดับน้ำตาลอย่างสม่ำเสมอค่ะ