หัวใจเต้นผิดจังหวะ: อาการ สาเหตุ การรักษา

ภาวะ หัวใจเต้นผิดจังหวะ (arrhythmia) สามารถแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มหลัก ได้แก่

1. หัวใจเต้นเร็วผิดจังหวะ (tachyarrhythmia)

เป็นภาวะที่หัวใจเต้นเร็วกว่าปกติ (มากกว่า 100 ครั้งต่อนาที) โดยภาวะที่พบบ่อย สามารถแบ่งออกเป็นประเภทย่อยได้ดังนี้

• หัวใจห้องบนเต้นเร็วผิดปกติ (supraventricular tachycardia, SVT)

  • • • เกิดจากสัญญาณไฟฟ้าผิดปกติใน หัวใจห้องบน (atria)

      • ทำให้หัวใจเต้นเร็วแบบทันทีทันใดและรุนแรงขึ้น

      • มักเกิดจากการนำไฟฟ้าที่ผิดปกติในหัวใจ เช่น AV nodal reentrant tachycardia (AVNRT) หรือ AV reentrant tachycardia (AVRT)

• ภาวะหัวใจห้องบนสั่นพลิ้ว (atrial fibrillation, AF)

  • • • เป็นภาวะที่หัวใจห้องบนเต้นแบบไม่สม่ำเสมอ และเร็วมากกว่า 350-600 ครั้งต่อนาที

      • ทำให้การไหลเวียนของเลือดในหัวใจไม่ดี เพิ่มความเสี่ยง เกิดลิ่มเลือดและโรคหลอดเลือดสมอง (stroke)

• ภาวะหัวใจห้องบนกระตุก (atrial flutter)

  • • • มีลักษณะคล้าย atrial fibrillation แต่มีรูปแบบการเต้นที่เป็นจังหวะมากกว่า

      • สามารถพัฒนาไปเป็น atrial fibrillation ได้หากไม่ได้รับการรักษา

• ภาวะหัวใจห้องล่างเต้นเร็ว (ventricular tachycardia, VT)

  • • • เกิดจากความผิดปกติใน หัวใจห้องล่าง (ventricles) ทำให้หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ

      • หากเกิดนานเกินไป อาจนำไปสู่ภาวะ หัวใจห้องล่างสั่นพลิ้ว (ventricular fibrillation, VF) ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต

• ภาวะหัวใจห้องล่างเต้นสั่นพลิ้ว (ventricular fibrillation, VF)

  • • • เป็นภาวะที่หัวใจเต้นแบบไม่เป็นจังหวะอย่างรุนแรง

      • ทำให้หัวใจไม่สามารถสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้

      • เป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องได้รับ การปั๊มหัวใจ (CPR) และช็อกไฟฟ้า (defibrillation) ทันที

2. หัวใจเต้นช้าผิดจังหวะ (bradyarrhythmia)

เป็นภาวะที่หัวใจเต้นช้ากว่าปกติ (ต่ำกว่า 60 ครั้งต่อนาที) และอาจทำให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงร่างกายไม่เพียงพอ

• ภาวะหัวใจเต้นช้าจากปมไซนัสผิดปกติ (sinus bradycardia)

  • • • เป็นภาวะที่กลุ่มเซลล์ไซนัส (SA node) ซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวกำหนดจังหวะการเต้นของหัวใจ ทำงานผิดปกติ ทำให้หัวใจเต้นช้าลง

      • อาจเกิดจาก อายุที่มากขึ้น ยาบางชนิด หรือโรคหัวใจ

• ภาวะทางเดินไฟฟ้าหัวใจถูกปิดกั้น (heart block)

  • • • เกิดจากการนำไฟฟ้าในหัวใจผิดปกติ ทำให้สัญญาณไฟฟ้าจาก หัวใจห้องบนไปยังหัวใจห้องล่าง ถูกขัดขวาง

      • แบ่งเป็น 3 ระดับ

        • • • First-degree heart block: มีการนำไฟฟ้าช้ากว่าปกติ แต่ยังส่งสัญญาณได้

            • Second-degree heart block: สัญญาณบางครั้งไม่สามารถส่งไปถึงหัวใจห้องล่าง

            • Third-degree heart block (complete heart block): สัญญาณไฟฟ้าถูกบล็อกทั้งหมด ทำให้หัวใจห้องล่างเต้นเองอย่างช้าและไม่เป็นจังหวะ

3. หัวใจเต้นไม่เป็นจังหวะ (irregular arrhythmia)

ภาวะที่หัวใจเต้น ไม่สม่ำเสมอ โดยอาจเกิดจากทั้ง หัวใจเต้นเร็ว หรือหัวใจเต้นช้า สลับกัน

• ภาวะหัวใจเต้นพลาดจังหวะ (premature beats)

  • • • หัวใจเต้นเร็วหรือข้ามจังหวะไปหนึ่งจังหวะ ซึ่งอาจเกิดจากหัวใจห้องบน (PACs) หรือหัวใจห้องล่าง (PVCs)

      • มักพบได้ในคนทั่วไปและไม่เป็นอันตราย แต่ถ้าเกิดบ่อยควรพบแพทย์